SKKN Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường

 Vai trò của GVCN trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường
 A. PHẦN MỞ ĐẦU
 Bạo lực học đường không phải là vấn đề mới nhưng thời gian gần đây có 
chiều hướng gia tăng, mang tính chất phức tạp. Phần lớn học sinh có ý thức đạo 
đức tốt, chủ động tích cực trong học tập và rèn luyện, trở thành con ngoan, trò 
giỏiTuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh chưa nhận thức và có hành vi 
đúng đắn, thích thể hiện bản thân một cách thái hóa, thiếu khả năng kiềm chế và 
ứng xử. Từ những mâu thuẫn tưởng chừng như hết sức đơn giản nhưng trong 
phút chốc những học sinh đang còn ngồi trên ghế nhà trường lại trở thành những 
hung thủ của các vụ án mạng nghiêm trọng. 
 Hiện nay một số học sinh vi phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng, tình 
trạng học sinh kết thành băng nhóm bạo hành trong trường học đáng được báo 
động. Bạo lực học đường đang trở thành nỗi ám ảnh của toàn xã hội do đó việc 
giáo dục đạo đức, nhân cách, kỹ năng sống cho học sinh là việc làm thường 
xuyên và cần phải thực hiện bằng nhiều kênh khác nhau. Trong đó, giáo viên 
chủ nhiệm đóng một vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức và hình 
thành nhân cách cho học sinh. Với thực trạng bạo lực học đường hiện nay, giáo 
viên chủ nhiệm cần phải có những biện pháp cụ thể để ngăn chặn và giúp học 
sinh trở thành những con người lao động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm chủ đất 
nước, có đức có tài.
 Xuất phát từ hình hình thực tế, với vai trò là giáo viên chủ nhiệm lớp 12 
nhiều năm liền, tôi luôn cố gắng dồn hết công sức, tâm trí để tìm tòi , nghiên 
cứu, đưa ra các biện pháp giáo dục thích hợp với học sinh lớp mình chủ nhiệm 
,để rèn luyện, đào tạo các em thành những trò ngoan của trường, những công dân 
tốt cho xã hội. Trong giới hạn bài viết này, tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm 
của bản thân thông qua thực tế làm công tác chủ nhiệm với hy vọng đóng góp 
phần nào trong công tác giáo dục đạo đức học sinh và hạn chế tình 
trạng bạo lực học đường ở trường THPT có hiệu quả hơn.
Bùi Thị Thu Vân Trường THPT Điểu Cải Trang 2 Vai trò của GVCN trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường
 B. NỘI DUNG
 Chương I
 CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Đạo đức- Chức năng của đạo đức
 1.1.1. Khái niệm đạo đức
 Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn 
mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi 
ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và 
người và con người với tự nhiên.
 1.1.2. Chức năng đạo đức
 Là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng, của ý thức xã hội, đạo đức một 
mặt quy định bởi cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội ; mặt khác nó cũng tác động 
tích cực trở lại đối với cơ sở hạ tầng, tồn tại xã hội đó. Vì vậy, đạo đức có chức 
năng to lớn , tác động theo hướng thúc đẩy hoặc kềm hãm phát triển xã hội. Đạo 
đức có những chức năng sau:
 - Chức năng giáo dục.
 - Chức năng điều chỉnh hành vi của cá nhân, của cộng đồng và là công cụ 
tự điều chỉnh mối quan hệ giữa người và người trong xã hội.
 - Chức năng phản ánh.
1.2. Vị trí và đặc điểm của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh
 1.2.1. Vị trí - ý nghĩa
 Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học 
sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học 
sinh có những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá nhân với 
xã hội, của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và của 
cá nhân với chính mình.
Bùi Thị Thu Vân Trường THPT Điểu Cải Trang 4 Vai trò của GVCN trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường
có sự phối kết hợp chặt chẽ của các lực lượng giáo dục: nhà trường, gia đình và 
xã hội.
 Việc giáo dục đạo đức cho học sinh đòi hỏi người thầy phải nắm vững các 
đặc điểm Tâm-Sinh-Lý lứa tuổi của học sinh, nắm vững cá tính, hoàn cảnh sống 
cụ thể của từng em để định ra sự tác động thích hợp.
1.3. Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THPT
 1.3.1 Những nhiệm vụ của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh
 Để hình thành phẩm chất đạo đức và nhân cách cho học sinh đòi hỏi người 
giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện như sau: 
 Hình thành cho học sinh ý thức các hành vi ứng xử của bản thân phải phù 
hợp với lợi ích xã hội; giúp học sinh lĩnh hội được một cách đúng mức các 
chuẩn mực đạo đức được quy định.
 Biến kiến thức đạo đức thành niềm tin, nhu cầu của mỗi cá nhân để đảm 
bảo các hành vi cá nhân được thực hiện.
 Bồi dưỡng tình cảm đạo đức, tính tích cực và bền vững, và các phẩm chất ý 
chí để đảm bảo cho hành vi luôn theo đúng các yêu cầu đạo đức.
 Rèn luyện thói quen hành vi đạo đức để trở thành bản tính tự nhiên của mỗi 
cá nhân và duy trì lâu bền thói quen này.
 Giáo dục văn hóa ứng xử đúng mực thể hiện sự tôn trọng và quý trọng lẫn 
nhau của con người.
 1.3.2Những nguyên tắc giáo dục đạo đức cho học sinh.
 1.3.2.1Giáo dục theo nguyên tắc tập thể
 Nguyên tắc này thể hiện ở cả 3 nội dung: Dìu dắt học sinh trong tập thể để 
giáo dục; Giáo dục bằng sức mạnh tập thể; giáo dục học sinh tinh thần vì tập thể.
 Một lớp học đoàn kết hòa đồng, yêu tập thể, trong tập thể, vì tập thể .Những 
phẩm chất tốt đẹp như tinh thần tập thể, tính tổ chức kỷ luật, tình đồng 
chí và tình bạn, tinh thần hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau, tính khiêm tốn học hỏi 
mọi người bao giờ cũng do giáo dục tập thể hình thành. 
Bùi Thị Thu Vân Trường THPT Điểu Cải Trang 6 Vai trò của GVCN trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường
thể lớp ; việc đánh giá thi đua học sinh phải rõ ràng , chính xác , công bằng và 
dân chủ .
 Cho học sinh tự đánh giá ưu khuyết điểm của mình và tự đánh giá kết quả 
(theo mẫu), GVCN kết lại . Qua đó các em có trách nhiệm với những việc mình 
đã làm ; khi đã tin yêu , kính trọng , học sinh sẽ xem GVCN là người đáng tin 
cậy có thể tâm sự, bộc lộ những gì mình còn thắc mắc , mắc mứu trong lòng, từ 
đó GVCN giải quyết vấn đề của lớp dễ dàng.
 1.3.2.3.Giáo dục đạo đức cho học sinh phải lấy việc phát huy ưu điểm là 
chính, trên cơ sở đó mà khắc phục khuyết điểm
 Đặc điểm tâm lý của học sinh THPT là thích được khen, thích được thầy, 
bạn bè, cha mẹ biết đến những mặt tốt, những ưu điểm, những thành tích của 
mình. Nếu giáo dục đạo đức quá nhấn mạnh về khuyết điểm của học sinh, luôn 
nêu cái xấu, những cái chưa tốt trong đạo đức của các em thì sẽ đễ đẩy các em 
vào tình trạng tiêu cực, chán nản, thiếu tự tin, thiếu sức vươn lên.
 Để thực hiện nguyên tắc này đòi hỏi người thầy phải hết sức trân trọng 
những mặt tốt, những thành tích của học sinh dù chỉ là những thành tích nhỏ, 
dùng những gương tốt của học sinh trong trường và những tấm gương người tốt 
việc tốt khác để giáo dục các em.
 1.3.2.4Phải tôn trọng nhân cách học sinh, đồng thời đề ra yêu cầu ngày 
càng cao đối với học sinh
 Muốn xây dựng nhân cách cho học sinh người thầy cần phải tôn trọng nhân 
cách các em. Tôn trọng học sinh, thể hiện lòng tin đối với học sinh là một yếu tố 
tinh thần có sức mạnh động viên học sinh không ngừng vươn lên rèn luyện hành 
vi đạo đức. Khi học sinh tiến bộ về đạo đức cần kịp thời có yêu cầu cao hơn để 
thúc đẩy các em vươn lên cao hơn nữa.
 Trong công tác giáo dục đòi hỏi người thầy phải yêu thương học sinh nhưng 
phải nghiêm với chúng, nếu chỉ thương mà không nghiêm học sinh sẽ nhờn và 
ngược lại thì các em sẽ sinh ra sợ sệt, rụt rè, không dám bộc lộ tâm tư tình cảm, 
Bùi Thị Thu Vân Trường THPT Điểu Cải Trang 8 Vai trò của GVCN trong việc giáo dục đạo đức và hạn chế tình trạng bạo lực học đường
 1.3.3Các phương pháp giáo dục đạo đức ở trường THPT
 1.3..1 .Phương pháp thuyết phục
 Là những phương pháp tác động vào lý trí tình cảm của học sinh để xây 
dựng những niềm tin đạo đức, gồm các nội dung sau:
 - Giảng giải về đạo đức: được tiến hành trong giờ dạy môn giáo dục công 
dân cũng như trong các giờ học môn khác, giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới 
cờ
 - Nêu gương người tốt, việc tốt bằng nhiều hình thức như: nói chuyện, kể 
chuyện, đọc sách báo, mời những người có gương phấn đấu tốt đến nói chuyện, 
nêu gương tốt của giáo viên và học sinh trong trường.
 - Trò chuyện với học sinh hoặc nhóm học sinh để khuyến khích động viên 
những hành vi cử chỉ đạo đức tốt của các em, khuyên bảo, uốn nắn những mặt 
chưa tốt.
 1.3..2 .Phương pháp rèn luyện 
 Là những phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động để rèn luyện cho các 
em những thói quen đạo đức, thể hiện được nhận thức và tình cảm đạo đức của 
các em thành hành động thực tế:
 - Rèn luyện thói quen đạo đức thông qua các hoạt động cơ bản của nhà 
trường: dạy học trên lớp, lao động, hoạt động đoàn thể và sinh hoạt tập thể.
 - Rèn luyện đạo đức thông qua các phong trào thi đua trong nhà trường là 
biện pháp tác động tâm lý rất quan trọng nhằm thúc đẩy các động cơ kích thích 
bên trong của học sinh, làm cho các em phấn đấu vươn lên trở thành người có 
đạo đức tốt, vì vậy nhà trường cần tổ chức các phong trào thi đua và động viên 
học sinh tham gia tốt phong trào này.
 - Rèn luyện bằng cách chuyển hướng các hoạt động của học sinh từ hoạt 
động có hại sang hoạt động có ích, phương pháp này dựa trên đặc tính ham hoạt 
động của các em và được dùng để giáo dục học sinh bỏ một thói hư xấu nào đó 
bằng cách gây cho học sinh hứng thú với một hoạt động mới bổ ích, lôi kéo các 
em ra ngoài những tác động có hại.
Bùi Thị Thu Vân Trường THPT Điểu Cải Trang 10