SKKN Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở Lớp 1/1 trường Tiểu học Hải Vân

 Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
 B. PHẦN NỘI DUNG
 I. Thực trạng: 
 Như chúng ta đã biết, hầu hết các giáo viên tiểu học đều làm công tác chủ 
nhiệm lớp, từ trước đến nay chưa sách vở tài liệu nào định nghĩa rõ thế nào là công 
tác chủ nhiệm lớp và qua quá trình làm công tác chủ nhiêm này chúng tôi tạm quy 
định với nhau: Công tác chủ nhiệm là hệ thống những kế hoạch, những biện pháp 
mà người giáo viên đã đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt những 
nhiệm vụ của mình do nhà trường, Đoàn, Đội, Hội đưa ra. 
 Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương 
pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những 
đòi hỏi cao hơn. Qua nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận cùng 
đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên càng ý 
thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm và nhiệm vụ cao cả của 
giáo viên chủ nhiệm.
 Gia đình học sinh đa số làm công nhân nên ít thời gian quan tâm đến con em 
và giao phó hết trách nhiệm cho nhà trường. Bên cạnh đó các em ở lớp 1 còn nhỏ, ý 
thức học tập chưa cao, đầu năm học thường đến lớp chưa đúng giờ, quên đồ dùng 
học tập, chưa tập trung chú ý trong giờ học ...Để khắc phục những khó khăn trên 
tôi đã áp dụng rất nhiều biện pháp, trong đó nổi bật là một số biện pháp nhằm giúp 
các em có nề nếp, đạo đức tốt, ý thức tự giác trong giờ học, đề cao vai trò của ban 
các sự lớp. 
 II. Các giải pháp, biện pháp giải quyết vấn đề
 1. Khảo sát tình hình học sinh và phân hóa đối tượng học sinh
 Ngay sau khi nhận lớp, tôi nhanh chóng khảo sát thực tế và nắm bắt tình hình 
cụ thể qua phiếu điều tra thông tin trong buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm học 
phiếu sau:
 GIỚI THIỆU BẢN THÂN
 1. Họ và Tên:..
 2. Là con thứtrong gia đình.
 3. Hoàn cảnh gia đình:............................................
 4. Kết quả học tập ở mầm non: (hoàn thành tốt, hoàn thành)........................
 5. Môn học yêu thích:..................................................................................
 6. Môn học cảm thấy khó:...........................................................................
 7. Góc học tập ở nhà: (Có, không)..............................................................
 8. Những người bạn thân nhất trong lớp:....................................................
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
tập khó cho các em, nhằm trang bị những kiến thức cơ bản để tham gia thi học sinh giỏi 
các cấp.
 * HS khuyết tật: Không có
 * Đối với học sinh nghịch ngợm trong lớp.
 - Tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình: Giai đình có sự mâu thuẫn giữa bố mẹ, 
gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè lôi kéo...hoặc là do các em có bản 
tính xấu mà gia đình chưa giáo dục được...
 - Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng 
tuyệt đối không trách phạt, gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên 
khen chê kịp thời. Giao cho các em một số chức vụ trong lớp nhằm gắn các em với 
trách nhiệm để từng bước điều chỉnh mình.
 * Đối với HS khó khăn về học tập
 - Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học chậm, chưa hoàn thành, chưa hoàn 
thành môn nào. Có thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải 
làm nhiều việc hoặc do rỗng kiến thức nên cảm thấy chán nản.
 - GV lập kế hoạch giúp đỡ đối tượng HS bằng những việc cụ thể sau:
 + Giảng giải lại bài mà em HS đó chưa hiểu hoặc còn chưa rõ ràng vào thời 
gian ngoài giờ lên lớp.
 + Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời nhằm tạo 
hứng thú và củng cố niềm tin ở các em.
 + Thường xuyên kiểm tra các em học sinh đó trong các giờ học
 + Tổ chức học sinh học theo nhóm để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu 
tiến bộ.
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
 Với dạng này, tôi áp dụng phương thức dạy học “tái tạo”. Người thầy có vai 
trò là người “điều phối sát sao” với trò trong học tập để quan sát, nhắc nhở và phát 
huy năng lực của trò.
 + Ba là: Chậm chạp và chăm. 
 Với dạng này, tôi áp dụng phương thức dạy học “tái hiện”. Người thầy có vai 
trò người “Thiết kế tỉ mỉ” với trò trong học tập nhằm giúp trò nhớ lại những kiến 
thức kĩ năng và phát huy năng lực vốn có của bản thân.
 + Bốn là: Chậm chạp và lười.
 Với dạng này, tôi áp dụng phương thức dạy học “bắt chước”. Người thầy có 
vai trò người “Chỉ huy quyền uy” với trò trong học tập để theo dõi, uốn nắn, tìm 
chỗ trội của trò để phát huy.
 - Trong một giờ học trước một đối tượng đa dạng, người thầy phải có tài 
năng sư phạm, phải uyển chuyển thực hiện tốt và khéo bốn vai trò: người cố vấn, 
người điều phối, người thiết kế, người chỉ huy của trò. Và dù với dạng học trò nào, 
người thầy cũng quán triệt lời dạy của Khổng Tử (bậc đại hiền của Phương Đông) 
với phương châm sư phạm: Hữu giáo vô loại (không ai là không dạy được), thực 
hiện hài hòa năm việc: Dụ - Trợ - Đạo - Khải - Phát (dẫn dụ khích lệ trò việc học, 
hỗ trợ, chỉ đạo, thức tỉnh, phát triển hài hòa nhân cách của họ)
 * Đối với những học sinh có năng khiếu đặc biệt:
 Bên cạnh các môn học, tôi luôn quan niệm rằng “Nét chữ - Nết người”: ở lớp, 
tôi luôn chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở của các em nên hàng tháng có 
chấm vở, đánh giá xếp loại và khen thưởng những em có bộ vở sạch chữ đẹp để các 
em cùng nhau thi đua và có thói quen tự rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở của mình 
đẹp hơn.
 Hàng ngày, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho các em luyện viết từng bài rõ ràng. 
Với những em viết chữ đẹp, tôi yêu cầu các em luyện viết nhiều kiểu chữ khác 
nhau.
 Học sinh tích cực tham gia phong trào”Rèn chữ đẹp - Giữ vở sạch”
 Với những học sinh có năng khiếu về hội họa, hàng tuần tôi cho các em tìm 
hiều chọn các đề tài, từ đó các em hình dung và vẽ theo ý thích 
 3. Xây dựng tổ chức lớp học
 Khi sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh trong lớp, giáo viên không nên quá áp đặt và 
cũng không đưa ra tiêu trí xếp nam, nữ ngồi cạnh nhau. Có thể dựa trên các cơ sở: Tình 
trạng sức khỏe của học sinh; học lực và căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp.
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
 Tham gia hoạt động tập thể
 4. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp giỏi quản lý, tổ chức, kiểm tra.
 - Xây dựng đội ngũcán bộ quản lý giỏi là việc rất quan trọng người GV làm 
công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện. Hơn nữa để đội ngũ cán bộ lớp 
cùng GV chủ nhiệm đôn đóc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn là 
hết sức cần thiết .
 - Trước hết những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải 
gương mẫu trước các bạn về mọi mặt Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, ...
 - Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho 
từng em như sau:
 * Nhiệm vụ của lớp trưởng:
 Điều hành chung công việc của lớp, theo dõi thi đua giữa các tổ, báo cáo với 
giáo viên chủ nhiệm khi có sự việc xảy ra và là người phối hợp chặt chẽ với giáo 
viên chủ nhiệm về tình hình hoạt động hằng ngày của lớp.
 * Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
 - Tổ chức lớp sinh hoạt 15 phút đầu giờ, giúp đỡ bạn học còn chậm học bài, làm 
bài.
 - Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi 
giáo viên yêu cầu.
 - Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
 - Tổ chức tốt việc tự quản.
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
 Chăm sóc bồn hoa cây cảnh 
 - Phối hợp với lớp trưởng và lớp phó học tập giữ trật tự lớp học.
 Tóm lại mỗi em sẽ làm đúng nhiệm vụ của mình. Ngoài ra lớp trưởng và hai 
lớp phó phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung.
 Cuối tuần vào tiết sinh hoạt lớp: lớp trưởng, lớp phó báo cáo các mặt hoạt 
động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của các em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp 
của từng em, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ 
những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục.
 5 . Xây dựng nề nếp lớp
 Lớp trưởng điều khiển cả lớp thực hiện nội quy lớp, trường.
 Xếp hàng khi ra vào lớp.
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
 Thực hiện tốt nề nếp giờ ăn (bán trú)
 Thực hiện tốt nề nếp giờ ngủ và ăn xế (bán trú)
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm Đề tài: “ Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 1/1, trường TH Hải Vân”
em làm lại cho đúng, cho hoàn thiện hơn. Với cách nói đúng, làm đúng trong học 
tập, các em trở thành những con người tự tin, trung thực, không gian dối. 
 - Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn 
trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các 
em sửa chữa. Tôi không bao giờ có những lời nói, cử chỉ xúc phạm các em. Ở tuổi 
này, lòng tự trọng của các em rất cao, chỉ một lời nói xúc phạm sẽ làm tan nát tâm 
hồn trẻ thơ. Thậm chí có em sẽ oán hận, căm ghét thầy cô, bỏ học và không bao giờ 
trở lại lớp học nữa cho dù có nhiều người đến nhà vận động.
 Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi biết rằng có những em học yếu 
hoặc có hôm không học bài, làm bài nhưng lỗi không phải hoàn toàn là do các em. 
Có em ham chơi nên quên học bài, có em do bị mất căn bản từ các lớp dưới. Nhưng 
cũng có em học yếu, hoặc không học bài làm bài là do những điều kiện khách quan. 
Gia đình của các em đâu phải lúc nào cũng đầm ấm, hạnh phúc; đâu phải em nào 
cũng may mắn dược bố mẹ, ông bà động viên trong mỗi bước học tập.Và có biết 
bao nhiêu bố mẹ phải lo làm thuê, làm mướn kiếm sống hoặc vì ăn chơi cờ bạc hay 
ốm đau bệnh hoạn,...nên không ngó ngàng gì đến việc học của con cái, thậm chí các 
em còn bị mắng chửi, bị đánh đập ... Những sóng gió đó đã tác động đến tâm lí trẻ 
thơ, cản trở việc học tập của các em. Nếu như giáo viên không biết được những 
nguyên nhân đó thì rất dễ nổi giận đùng đùng, rồi la mắng, trừng phạt các em. Điều 
đó rất bất lợi cho quan hệ thầy - trò sau này. Vì vậy, đứng trước một học sinh quậy 
phá, hay lơ đãng không học bài, làm bài, tôi không kết án trừng phạt ngay mà bình 
tĩnh chờ đến hết buổi học gặp riêng các em để hỏi cho rõ nguyên nhân. Lần đầu các 
em vi phạm, tôi nhẹ nhàng nhắc nhở. Nếu lần thứ hai, các em vẫn tái phạm, tôi phải 
đến nhà tìm hiểu nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ, giáo dục các em.
 - Hàng ngày, tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi những ưu 
điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tôi cố tìm ra những ưu điểm 
nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen, tôi cũng không 
quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày càng hoàn thiện hơn. 
 - Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm của 
học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một người thầy 
đối với học trò. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của thầy trước sau cũng 
sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của 
người thầy luôn có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh. “Lớp học 
thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lòng nhân hậu, bao dung, hết lòng vì 
học sinh thân yêu của mình. Có một người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ 
chăm ngoan, tích cực và ham học, thích đi học.
 7. Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
 - Trong cuộc sống của mỗi con người, ngoài những người thân trong gia đình 
ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh Tiểu học cũng vậy. Nếu các em có 
Người thực hiện: Lê Thị Minh Tâm