SKKN Một số biện pháp dạy kĩ năng sống trong công tác chủ nhiệm Lớp trong các môn học quy định và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

 Kỹ năng sống là nhứng trải nghiệm, thực hành có hiệu quả nhất, nó giúp cho 
việc giải quyết hoặc đáp ứng với các nhu cầu cụ thể trong suốt qua trình tồn tại và 
phát triển của con người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và 
tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự 
nhiên thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người. Cho nên, đối với học sinh 
tiểu học là lứa tuổi dễ tiếp nhận và thích nghi với điều kiện môi trường- xã hội và 
các kỹ năng cơ bản để phục vụ cho quá trình học tập, hình thành nhân cách bản 
thân. Vì thé, nó đòi hỏi ở giai đoạn này các em phải được thoả mãn những kỹ năng 
tương ứng. Do vậy, dạy kỹ năng sống cho các em là nhằm giúp học sinh rèn luyện 
kỹ năng ứng xử thân thiện trong moin tình huống, có thói quen và kỹ năng làm việc 
nhóm, kỹ năng hoạt động xã hội, giáo dục cho các em thói quen tự rèn luyện sức 
khoẻ, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông,đuối nước và các tệ 
nạn xã hội khác xâm nhập vào trường học. Đối với các em ở lứa tuổi này việc hình 
thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, nó có 
ảnh hưởng lớn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ.
 Đối với học sinh tiểu học người giáo viên cần quan tâm đến 2 nhóm nội dung lớn: 
 - Nội dung cơ bản gồm: Kỹ năng nghe,nói, đọc, viết, múa, hát, đi, chạy, nhảy..
 - Nội dung nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản dưới dạng 
thức mới hơn bao gồm;các kỹ năng tư duy loogich, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều, 
phân tích, tổng hợp, so sánh, nêu khái niệm, đặt câu hỏi.v.v..
 Vì vậy, đối với đề tài này với học sinh lớp 1,2,3 kỹ năng cơ bản được xem trọng 
và giúp cho các em hình thành cơ bản những kỹ năng sống ban đầu như:
 * Nhóm kỹ năng giao tiếp- hoà nhập cuộc sống:
 Như chúng ta đã biết, đối với học sinh lớp 1,2,3 vấn đề này là rất cần thiết cho 
các em, vì bước đầu các em làm quen với môi trường mới, bạn mới, cấp học mới, là 
những lớp học phổ thông đầu đời của trẻ, với môi trường xã hội mới, các em vừa 
thoát khỏi sự che chở của gia đình. Việc rèn cho các em biết giá trị thực về bản 
thân, về gia đình, về trường, lớp học, về bạn bè và thầy cô giáo, biết chào hỏi lễ 
phép ở trường, ở nhà và cả cộng đồng, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi.v.v..
 Thực tế các kỹ năng cơ bản này trong nhà trường được thông qua môn đạo đức, 
môn Tiếng việt, các hoạt sinh hoạt tập thể, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 
Giáo viên tiểu học dạy cho học sinh cách lễ phép, giao tiếp đơn thuần, nhưng khi 
vào thực tế có một số em vẫn thiếu kỹ năng giao tiếp, không có thói quen chào hỏi, 
tự giới thiệu mình với người khác, thậm chí còn nhiều em không dám nói, hoặc xin 
lỗi khi các em muốn trình bày ý kiến hay khi các em làm một việc gì đó sai.
 Dạy kỹ năng giúp cho các em biết hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn. Đây là 
kỹ năng quan trọng mà không phải em nào cũng xử lý được nếu chúng ta không rèn 
luyện cho học sinh hằng ngày và cần đưa vào một nội dung dạy học chính khoá.
 * Nhóm kỹ năng trong học tập – lao động, 
 Học tập, vui chơi, giải trí, lao động cũng không kém phần quan trọng, đây là vấn 
đề then chốt, học ở đây phải có thực hành, học mà chơi, chơi mà học vì tâm lý ở 
 2 làm thủ lĩnh. Đối với học sinh lớp 1,2,3 nói riêng và học sinh tiểu học nói chung thì 
thầy, cô giáo là người mẹ hiền thứ hai của các em, các em luôn nghe lời thầy cô 
dạy dỗ một cách tuyệt đối và luôn làm theo những gì thầy cô dạy. Vì vậy, thầy, cô 
giáo phải là tấm gương sáng về đạo đức, nhất là tấm gương về các ứng xử văn hoá, 
cần chuẩn mực trong lời nói và việc làm. Giáo dục kỹ năng sống cho các em sẽ 
khó hơn nhiều khi chính thầy, cô giáo không phải là tầm gương tốt cho học sinh soi 
vào.
 Thứ năm là: tổ chức các hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp, các cuộc giao 
lưu kiến thức: rung chuông vàng, mọi người cùng học, ông trạng nhỏ tuổi. Tổ chức 
tham quan theo chủ đề” Đi một ngày dàng, học một sàng khôn” ở điều kiện cụ thể 
của nhà trường, địa phương tạo điều kiện cho học sinh khám phá và nắm được môi 
trường sống xung quanh mình, khơi gợi cho các em yêu thích thiên nhiên, có tình 
yêu quê hương, đất nước, yêu trường, yêu lớp.
 Thứ sáu là; Đối với nhà trường cần tổ chức các buổi sinh hoạt dưới cờ một cách 
sáng tạo để rèn kỹ năng sinh hoạt tập thể, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng múa hát dưới 
sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm và tổng phụ trách, để các em thay mặt giáo 
viên nhận xét đánh giá và giao lưu với học sinh toàn trường theo từng chủ điểm. 
Bên cạnh đó hiện nay hầu hết các trường học đều thực hiện rất tốt phong trào xây 
dựng ” Trường học thên thiện học sinh tích cực”. Vì vậy nhà trường cần chú ý tạo 
môi trường nhà trường có một cảnh quan thiên nhiên gần gũi với cuộc sống của địa 
phương và triển khai các khẩu hiệu trên các hàng cây, lối đi có nội dung tích cực 
rèn kỹ năng tự lập, tự lực, chung sống, ứng phó với điều kiện và hoàn cảnh sống 
đây là cách giáo dục có hiệu quả cao.
 Từ những nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp, biện pháp, bản thân tôi 
đưa một số ví dụ minh hoạ một số bài học được dạy ở lớp 2 được lồng ghép dạy kỹ 
năng sống cho học sinh như sau:
 Ví dụ 1: Môn tự nhiên xã hội lớp 2 bài học: Cuộc sống quanh ta. 
 Về nội dung và hình thức tổ chức: dạy kiến thức kết hợp với tổ chức hoạt động 
giáo dục ngoài giờ lên lớp- tham quan thực tế: ( Hay hình ảnh qua trình chiếu)
 Kiến thức; trang bị cho học sinh có kiến thức phong phú về các vùng miền 
trong cả nước. Giáo viên nêu ra những câu hỏi giúp học sinh nhận biết về nghề 
nghiệp, vị trí địa lý các vùng miền. Cho học sinh phát hiện ra được những điều mà 
các em đã quen, thấy trong cuộc sống hàng ngày như bưu điện, trạm xa, UBND xã, 
chợ.v.v. Qua đó học sinh hiểu được nhiều công việc khác nhau của người dân như 
công chức, viên chức, buôn bán, trồng trọt chăn nuôi. Từ đó giúp các em phát hiện 
ra những hoạt động hàng ngày của người dân nơi mình sinh sống như trồng lúa 
nước, trống cây cao su trồng cà phê, cây cao su, tiêu, chăn nuôi bò, heo, gà, dê..
 Kỹ năng sống: Hình thành cho các em tình yêu quê hương, đất nước biết quý 
trọng người lao động, gắn bó và yêu lao động và môi trường xung quanh.
 Ví dụ 2:
 Môn Tiếng việt qua phân môn tập làm văn lớp 2. Bài học; “Kể về người thân”
 4 thầy giáo, cô giáo tiểu học luôn giữ vai trò vô cùng quan trọng, là người giữ lữa cho 
tâm hồn các em được mãi sáng trong. Cho nên điều quan trọng là mỗi thầy cô giáo 
phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thương yêu, gần 
gũi với học sinh. Sống, học tập, lao động là những vấn đề cấp thiết mà tôi luôn cố 
gắng ươm mần cho thế hệ trẻ, bởi trẻ là hạnh phúc của gia đình, tương lai của đất 
nước, là lớp người kế cận, kế thừa sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là nhân 
tố để cây đời mãi mãi xanh tươi. Việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ, bồi dưỡng 
các em trở thành công dân tốt cho đất nước. Đây là một việc làm vô cùng quan 
trọng mà mỗi thầy,cô giáo dạy tiểu học phải cùng có trách nhiệm.
4. Kết kuận
 Phạm vi đề tài có thể phạm vi hẹp đến mở rộng và được nâng cao hơn.
 Đề tài ”Giáo viên tiểu học kết hợp với dạy kỹ năng sống cho học sinh ” Giúp 
cho học sinh có kỹ năng nghe, đọc, nói, viết một cách lưu loát, rành mạch hơn 
trong quá trình học tập, Với tính chất là dạy lồng ghép với các môn học chính khoá 
và hoạt động ngoài giờ lên lớp để rèn kỹ năng sống cho các em nhằm bồi dưỡng và 
từng bước hoàn thiện nhân cách cho học sinh, phát triển nang lực tư duy, làm giàu 
vốn sống, vốn thẩm mỹ, tình cảm và có khả năng ứng phó với các tình huống trong 
cuộc sống hàng ngày. Đây là môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, đạt kết quả 
mong muốn cho các em là “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Giúp cho các 
em nâng cao chất lượng học tập trong các môn học ở bậc tiểu học.
 6