Báo cáo Sáng kiến Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục và quản lý học sinh trong công tác chủ nhiệm Lớp 12 ở trường THPT

 1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục và quản 
lý học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp 12 ở trường THPT.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chủ nhiệm (16)/THPT.
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: 
Từ ngày 28 tháng 8 năm 2019 đến ngày 15 tháng 8 năm 2020
4. Tác giả: 
 Họ và tên: Ninh Thị Thuận
 Năm sinh: 05/06/1988
 Nơi thường trú: Trực Đạo – Trực Ninh – Nam Định
 Trình độ chuyên môn: Thạc sỹ Hóa học
 Chức vụ công tác: Giáo viên
 Nơi làm việc: Trường THPT C Nghĩa Hưng
 Điện thoại: 01686954716
 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
5. Đồng tác giả: không 
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: 
 Tên đơn vị: Trường THPT C Nghĩa Hưng
 Địa chỉ: Thị trấn Rạng Đông – Nghĩa Hưng – Nam Định
 Điện thoại 03503873162 2
em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Khi mọi hoạt động của 
lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn. 
 Xuất phát từ thực tế đó, cùng với những kinh nghiệm 7 năm trong nghề , tôi 
quyết định thực hiện đề tài nghiên cứu: “Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu 
quả giáo dục và quản lý học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp 12 ở trường 
THPT.”
I.2. Mục đích nghiên cứu
 Tôi chọn đề tài này vừa để trao đổi kinh nghiệm, vừa để có điều kiện nghiên 
cứu kĩ lưỡng, sâu sắc hơn về các biện pháp giáo dục lớp chủ nhiệm.
I.3. Nhiệm vụ của đề tài:
 Nghiên cứu, tìm hiểu cơ sở lý luận và thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp 
12 ở trường trung học phổ thông.
 Tiến hành thực nghiệm sư phạm, đánh giá tính hiệu quả và khả thi của đề 
tài.
I.4. Đối tượng nghiên cứu
 Học sinh các lớp chủ nhiệm những năm học trước và học sinh lớp 12A4 năm 
học 2019- 2020.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
 Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chủ nhiệm lớp, nghiên cứu và viết sáng 
kiến kinh nghiệm này, tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản sau:
 - Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa để tổng quan cơ 
sở lý luận có liên quan đến đề tài.
 - Sử dụng phương pháp điều tra cơ bản để tìm hiểu thực trạng công tác chủ 
nhiệm lớp 12.
 - Phương pháp khảo sát: khảo sát việc vận dụng phương pháp tổ chức, quản 
lý của một số đồng nghiệp.
 - Phương pháp so sánh, đối chiếu: so sánh, đối chiếu kết quả tu dưỡng rèn 
luyện nói chung ở những tập thể lớp có được sự quan tâm chú trọng của giáo viên chủ 
nhiệm lớp so với các lớp chưa được giáo viên chủ nhiệm quan tâm phát huy.
 - Phương pháp thực nghiệm: trực tiếp vận dụng phương pháp tổ chức, quản 
lý ở lớp chủ nhiệm. Từ đó đánh giá tính hiệu quả và khả thi của các đề tài.
 - Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý kết quả TNSP.
I.6. Cái mới của đề tài
 Nghiên cứu công tác chủ nhiệm lớp 12 – THPT với mục tiêu nâng cao chất 
lượng giáo dục và quản lý học sinh có hiệu quả. Trong khuôn khổ đề tài này, tôi 
nêu ra một số biện pháp hữu hiệu, khả thi về công tác chủ nhiệm, tạo điều kiện cho 
phong trào thi đua của lớp vào nề nếp, khuôn khổ, phát huy tính tích cực của học 
sinh và tinh thần làm chủ tập thể, tự quản của học sinh. 4
những phụ huynh khi được giáo viên chủ nhiệm gọi điện về thông báo tình hình 
của con em mình thì trả lời ngay với giáo viên là thầy muốn đuổi nó thì đuổi. 
Cũng có không ít phụ huynh buông xuôi, bỏ mặc rồi nói những lời thiếu tôn trọng 
giáo viên chủ nhiệm.
II.1.2. Đặc điểm học sinh lớp 12A4.
 ❖ Thuận lợi
 - Bản thân tôi đã có 7 năm công tác trong ngành và cũng là 6 năm làm công 
tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy tôi đã tích lũy được một số kinh nghiệm về công tác chủ 
nhiệm lớp. Có lòng yêu nghề, quí mến học sinh và luôn luôn học hỏi đồng nghiệp 
để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm.
 - Đa số học sinh ngoan hiền, có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức.
 - Học sinh trong lớp có ý thức xây dựng tập thể lớp đoàn kết.
 - Luôn có sự phối hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo nhà trường, giáo viên chủ nhiệm, 
giáo viên bộ môn và phụ huynh học sinh trong công tác giáo dục học sinh.
 ❖ Khó khăn
 - Trường nằm ở vùng quê nghèo của huyện, đa số học sinh là con em nông 
dân có hoàn cảnh kinh tế khó khăn. (Có học sinh còn phải bươn trải kiếm sống để 
nuôi bản thân và còn nuôi mẹ và em nhỏ - Em Trịnh Thị Xuân).- Có nhiều học sinh 
sống ở địa bàn cách xa trường trên 10 km (Em Dương, Mai, Thùy, Thuyên). 
 - Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình éo le (Mẹ em Dương mới mất cuối 
năm 2019, bố bệnh tim, nhà có 4 anh chị em đi học trong đó em Dương lớn nhất và 
em nhỏ nhất mới có 14 tháng tuổi. Bố em Mai cũng đột ngột mất cùng tháng với 
mẹ em Dương, gia đình hoàn cảnh khó khăn)
 - Tuy phụ huynh rất quan tâm đến con em mình về việc học tập, nề nếp song 
vì bận rộn công việc, hoặc không đủ trình độ để kèm cặp con nên nhiều gia đình đã 
không thể kèm cặp con em mình một cách tốt nhất.
 - Lớp có nhiều học sinh nữ (19/35) nên cũng có những phức tạp, đặc biệt các 
em đang ở tuổi mới lớn.
 - Tinh thần tự học, tự rèn luyện của một số học sinh yếu còn chưa tốt (Em 
Khảm, em Chuẩn, em Hà)
II.1.3. Tính cấp thiết của đề tài.
 Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác chủ 
nhiệm, có nguyên nhân là chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình học sinh; độ 
tuổi của học sinh; địa bàn sinh sống của học sinh. Cũng có những nguyên nhân là 
khách quan như: nhận thức của gia đình học sinh đối với việc học của con cái; tính 
cách ham chơi và nhận thức chậm của các đối tượng học sinh, địa bàn sinh sống 
của học sinh luôn tiềm ẩn nhiều trò chơi, lôi kéo, cám dỗ các em (xung quanh khu 
vực trường học có rất nhiều hàng quán và các quán internet). 6
 - Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ 
chức giáo dục sát đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp.
 - Cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo 
viên bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên 
quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
 - Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học, đề nghị 
khen thưởng và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, 
phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại 
lớp, hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh;
 - Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
 * Quyền hạn:
 Giáo viên chủ nhiệm, ngoài các quyền hạn của giáo viên bộ môn, còn có 
những quyền hạn sau đây:
 - Được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp mình.
 - Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi 
giải quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình.
 - Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
 - Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp.
 Như vậy, giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ rất lớn, là người thay mặt nhà 
trường quản lý trực tiếp quá trình học tập, rèn luyện của học sinh. Họ vừa là nhà 
giáo dục, người quản lý, người tổ chức, người tư vấn và nuôi dưỡng các ước mơ, 
khát vọng của tập thể cũng như từng cá nhân học sinh. Họ là người chịu trách 
nhiệm đối với kết quả giáo dục và học tập của học sinh. Có thể nói người giáo viên 
chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến học sinh, họ vừa là người đại diện, là cầu nối 
giữa nhà trường - cha mẹ - cộng đồng - các giáo viên khác trong trường với học 
sinh. Do vậy, vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT rất quan trọng. Xuất 
phát từ đó, người giáo viên chủ nhiệm phải có cách thức tổ chức lớp và đưa ra 
những biện pháp quản lý, giáo dục hợp lý, có hiệu quả để thúc đẩy cá nhân học 
sinh và tập thể lớp đi lên.
 Với vị trí vai trò và nhiệm vụ như vậy, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm 
cần có phẩm chất và năng lực, không ngừng học tập tích lũy kinh nghiệm để làm 
công tác chủ nhiệm có hiệu quả.
II.2.2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
II.2.2.1. Khảo sát đối tượng học sinh của lớp mình để đưa ra phương pháp giáo 
dục phù hợp
 a. Khảo sát học sinh:
 Thông thường ở trường THPT C Nghĩa Hưng, giáo viên chủ nhiệm thường 
chủ nhiệm hết khóa. Nhưng dù chủ nhiệm theo năm hay theo khóa, theo tôi, giáo 8
 Thông qua bản lý lịch này kết hợp với hồ sơ, học bạ của học sinh, các bạn 
trong lớp, tôi đã nắm bắt tình hình cụ thể ngay từ đầu năm, phương hướng phát 
triển của lớp và kịp thời tìm ra giải pháp quản lý lớp. Việc làm này không chỉ giúp 
tôi hiểu rõ hơn hoàn cảnh của từng em, mà thông qua đó có biện pháp giáo dục 
thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục.
 b. Từ việc khảo sát, có thể phân loại đối tượng học sinh để có những kế 
hoạch giáo dục cụ thể.
 * Với những học sinh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt (bố mẹ li hôn, bố mẹ 
khuyết tật, là con ngoài giá thú): Giáo viên chủ nhiệm phải trao đổi với giáo viên 
bộ môn để các thầy cô quan tâm, có thái độ, lời nói đúng mực, tránh việc động 
chạm đến những vấn đề nhạy cảm của gia đình học sinh, bản thân giáo viên chủ 
nhiệm phải gần gũi, động viên , chia sẻ với các em nhiều hơn.
 * Với học sinh có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế: 
 Giáo viên chủ nhiệm cần động viên giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần: Kêu 
gọi học sinh trong lớp với tinh thần đoàn kết giúp bạn, đề nghị nhà trường hỗ trợ, 
tạo điều kiện như tặng quà nhân dịp khai giảng, Tết cổ truyền, xin các thầy cô giáo 
bộ môn miễn tiền học thêm.
 + Lớp tôi có em Trịnh Thị Xuân, bố bỏ 3 mẹ con khi em còn nhỏ, mẹ em bị 
bệnh tim bẩm sinh không có khả năng lao động, gia đình em thuộc diện hộ nghèo, 
bản thân em vừa đi học vừa đi làm để kiếm tiền nuôi 3 mẹ con, em học khá các 
môn xã hội, tích cực với các hoạt động của lớp, vì vậy tôi đã xin với nhà trường và 
các thầy cô miễn cho em tiền học thêm, và không phụ lòng các thầy cô, em đã cố 
gắng trong học tập và đạt được nhiều thành tích cao. Năm học vừa qua em thi được 
điểm cao và đỗ vào trường đại học khoa học xã hội và nhân văn.
 + Em Dương, em Mai cũng là những học sinh có hoàn cảnh tương tư. Ngoài 
xin nhà trường giảm cho các cháu tiền học thêm thì những dịp lễ, Tết tôi phối hợp 
cùng các bậc phụ huynh lớp và các em học sinh đến nhà thăm hỏi động viên gia 
đình. Cũng không phụ lòng mong mỏi của cô, hai em đều cố gắng học tập. Và hiện 
tại, em Dương đã đỗ Đại học giao thông vận tải và em Mai đang học ở Học viện Y 
học cổ truyền.
 * Với những học sinh có năng lực đặc biệt :
 Giáo viên chủ nhiệm phải phát hiện những năng lực đặc biệt của học sinh 
về mọi mặt (văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao), động viên các em, tạo điều 
kiện cho các em tham gia các phong trào từ đó bồi dưỡng năng khiếu cho các 
em. Em Phạm Văn Cương có năng khiếu môn thể thao và thi đạt giải 3 điền kinh 
cấp tỉnh.
 * Với những học sinh cá biệt về đạo đức: không chấp hành nội quy của 
trường, lớp, mải chơi, có thái độ chưa đúng mực với giáo viên.